Sora-tsikidy malagasy

Hanampy rohy
Avy amin'i Wikipedia
Ny sora-tsikidy 16

Ny sora-tsikidy malagasy dia endriky ny tsanganan-tsikidy na andalan-tsikidy arakaraka ny filaharana sy ny isan' ny voan-tsikidy mamorona azy, ao amin' ny sikidy malagasy. Samy manana ny anarany ny sora-tsikidy tsirairay araka ny isa sy ny fipetraky ny voa ao aminy. Izany dia tsy miankina amin' ny toerana misy ilay tsanganana na andalana ao amin' ny fàfana. Noho izany, na dia samy Tale, ohatra, dia tsy voatery hitovy ny isa sy ny filaharan' ny voa ao aminy. Avy amin' ny teny arabo ireo anarana ireo nefa efa nampifanarahin' ny Malagasy amin' ny firafitry ny feon-teniny sady matetika dia very ny tena fifandraisany ka indraindray mifandiso. Izany fifandisoana izany dia hita koa na amin' ny samy teny malagasy aza.

Ny karazana sora-tsikidy[hanova | hanova ny fango]

Mitondra anarana izay misy tsy fitoviam-panononana, arakaraka ny faritra eto Madagasikara, ny sora-tsikidy. Misy koa ny anarana roa na maro nefa manondro karazan-tsanganana iray. Manondro ny fiheverana na ny toetran' ny mpitana anjara asa toy ny Tale, Maly, Fahatelo, Bilady, Fianahana, Abily, sns ireo anarana ireo.

Tareky[hanova | hanova ny fango]

Atao hoe Tareky, Taraiky, Tareke na Taraika ny sora-tsikidy ahitana ireto isam-boan-tsikidy ireto, raha isaina avy any ambony mankany ambany: 1 1 1 1[1][2]. Avy amin' ny teny arabo hoe Et tariq (midika hoe "lalana") ny hoe Tareky[1].

Jama na Asombola[hanova | hanova ny fango]

Atao hoe Jama na Asombola, Asimbola ny sora-tsikidy ahitana ireto isam-boan-tsikidy ireto, raha isaina avy any ambony mankany ambany: 2 2 2 2[1][3]. Avy amin' ny teny arabo hoe El djamaâ (midika hoe "vahoaka", "fivoriambe") ny hoe Jama. Avy amin' ny teny arabo hoe As-Sumbul (midika hoe "virjina") ny hoe Asombola.

Asorasady na Adabara[hanova | hanova ny fango]

Atao hoe Asorasady na Alahasady, Alahasaty, Alasady, Alahazady, na Asorovavy, Asoravavy (misy koa ny manao an' io hoe Asoralahy na Asorolahy), na Alidebara, Adabara, Adabaraho ny sora-tsikidy ahitana ireto isam-boan-tsikidy ireto, raha isaina avy any ambony mankany ambany: 2 2 1 1[1][4].

Raha tsy faritana mazava ny faritra eto Madagasikara manao ny fisikidiana dia mifangaro amin' ny anaran' ny Alikasajy ny anaran' ny Asorasady.

Alahasady[hanova | hanova ny fango]

Atao hoe Alikasajy na Adabara na Alahasady, Alahasaty, Alasady, na Asoralahy, Soralahy, na Asorara ny sora-tsikidy ahitana ireto isam-boan-tsikidy ireto, raha isaina avy any ambony mankany ambany: 1 1 2 2[1][5]. Avy amin' ny teny arabo hoe Al-Asad (midika hoe "liona") ny hoe Alahasady.

Raha tsy faritana mazava ny faritra eto Madagasikara manao ny fisikidiana dia mifangaro amin' ny anaran' ny Alikasajy ny anaran' ny Asorasady, mifangaro amin' ny anaran' ny Alahasady koa ny anaran' ny Betsivongo.

Alitsimay[hanova | hanova ny fango]

Atao hoe Alitsimay, Alisimay, Aditsimay, Aletsimay, Alatsimay, Alitsimahy na Alotsima ny sora-tsikidy ahitana ireto isam-boan-tsikidy ireto, raha isaina avy any ambony mankany ambany: 2 1 1 2[1][6]. Avy amin' ny teny arabo hoe El idjtimaà (midika hoe "fihaonana", "firaisana", "fikambanana") ny hoe Alitsimay.

Alokola[hanova | hanova ny fango]

Atao hoe Alokola, Alikola, Alahokoja na Alokolo ny sora-tsikidy ahitana ireto isam-boan-tsikidy ireto, raha isaina avy any ambony mankany ambany: 1 2 2 1[1][7].

Mohadidy na Alohotsy[hanova | hanova ny fango]

Atao hoe Mohadidy na Alohotsy, Alihotsy na Alahotsy ny sora-tsikidy ahitana ireto isam-boan-tsikidy ireto, raha isaina avy any ambony mankany ambany: 2 1 2 1[1][8]. Avy amin' ny teny arabo hoe Al-Hut (midika hoe "trondro") ny hoe Alohotsy.

Raha tsy faritana mazava ny faritra eto Madagasikara manao ny fanandroana dia mifangaro amin'ny anaran' ny Mohadidy ny anaran' ny Karija.

Adalo[hanova | hanova ny fango]

Atao hoe Adalo na Karija na Mikarija, na Alohotsy ny sora-tsikidy ahitana ireto isam-boan-tsikidy ireto, raha isaina avy any ambony mankany ambany: 1 2 1 2[1][9]. Avy amin' ny teny arabo hoe Al-Dalu (midika hoe "mpandraraka rano") ny hoe Adalo[10].

Raha tsy faritana mazava ny faritra eto Madagasikara manao ny fanandroana dia mifangaro amin' ny anaran' ny Mohadidy ny anaran' ny Adalo.

Alaimora[hanova | hanova ny fango]

Atao hoe Alaimora, Alahamora, Alahimora, Alohomora, Alemora, Alahomora, Alaomora ny sora-tsikidy ahitana ireto isam-boan-tsikidy ireto, raha isaina avy any ambony mankany ambany: 2 1 2 2[1][11][12]. Avy amin' ny teny arabo hoe El homra (midika hoe "hamena" na "loko mena") ny hoe Alaimora.

Alibiavo[hanova | hanova ny fango]

Atao hoe Alibiavo, Alibeavo, Alibiavo, Alibaiavy, Alibiavy, Alabiavo, Alibeavotse, Alibeiavo, Alibeavy na Adibijady ny sora-tsikidy ahitana ireto isam-boan-tsikidy ireto, raha isaina avy any ambony mankany ambany: 2 2 1 2[1][13]. Avy amin' ny teny arabo hoe El bayad (midika hoe "hafotsy", "loko fotsy") ny hoe Alibiavo.

Alahizana[hanova | hanova ny fango]

Atao hoe Alaizana, Alihizana, Alizany, Alahizany, Alihiza, Aalaizany, Relahaza, Alaizana, na Adimizana ny sora-tsikidy ahitana ireto isam-boan-tsikidy ireto, raha isaina avy any ambony mankany ambany: 1 2 2 2[1][14].

Alikisy[hanova | hanova ny fango]

Atao hoe Alikisy, Alikise, Aldikisy, Alinohisa ny sora-tsikidy ahitana ireto isam-boan-tsikidy ireto, raha isaina avy any ambony mankany ambany: 2 2 2 1[1][15].

Avy amin' ny teny arabo hoe El mankus (midika hoe "voavadika", "voatsingoloka") ny hoe Alikisy.

Alakarabo na Kizo[hanova | hanova ny fango]

Atao hoe Alakarabo, Alikarabo, na Kizo ny sora-tsikidy ahitana ireto isam-boan-tsikidy ireto, raha isaina avy any ambony mankany ambany: 1 2 1 1[1][16].

Avy amin' ny teny arabo hoe Al-Akrab (midika hoe "maingoka") ny hoe Alakarabo.

Betsivongo na Alikasajy[hanova | hanova ny fango]

Atao hoe Betsivongo, Alikasajy, Alikozaza, Adikasajy, Adikasajy, Alikoasajy, Alakasajy, Likoasajy ny sora-tsikidy ahitana ireto isam-boan-tsikidy ireto, raha isaina avy any ambony mankany ambany: 1 1 2 1[1][17]. Avy amin' ny teny arabo hoe El kausadj (midika hoe "vitsy volombava") ny hoe Alikasajy.

Raha tsy faritana mazava ny faritra eto Madagasikara manao ny fisikidiana dia mifangaro amin' ny anaran' ny Alahasady ny anaran' ny Betsivongo.

Karija[hanova | hanova ny fango]

Atao hoe Karija, Kariza, Karinja, na Adalo, na Vontsira ny sora-tsikidy ahitana ireto isam-boan-tsikidy ireto, raha isaina avy any ambony mankany ambany: 1 1 1 2[1][18]. Avy amin' ny teny arabo hoe El otbet el kharidja (midika hoe "tokonana ivelany (fivoahana))" ny hoe Karija.

Alakaosy[hanova | hanova ny fango]

Atao hoe Alakaosy ny sora-tsikidy ahitana ireto isam-boan-tsikidy ireto, raha isaina avy any ambony mankany ambany: 2 1 1 1[1][19]. Avy amin' ny teny arabo hoe Al-Kaus (midika hoe "mpitifitra amin' ny tsipika") ny hoe Alakaosy.

Fanasokajiana ny sora-tsikidy ho mpanjaka sy andevo[hanova | hanova ny fango]

Raha ankasa, izay atao hoe koa "tsy ota" (miisa 4 na 6 na 8) ny totalin' ny voan-tsikidy ao amin' ny tsanganana iray dia atao hoe mpanjaka izany, fa raha tsy ankasa na "ota" (miisa 5 na 7) kosa dia atao hoe andevo. Ny fanavahana ny mpanjaka sy ny andevo dia misy dikany lehibe amin' ny fanakarana ny hevitry ny sikidy. Mahery ny mpanjaka fa malemy kosa ny andevo.

Mpanjaka[hanova | hanova ny fango]

Mpanjaka ny Tareky (1 1 1 1), ny Alasady (1 1 2 2), ny Adalo (1 2 1 2), ny Alokola (1 2 2 1), ny Alotsimay (2 1 1 2), ny Alohotsy (2 1 2 1), ny Adabara (2 2 1 1) ary ny Asombola (2 2 2 2).

Andevo[hanova | hanova ny fango]

Andevo kosa ny Karija (1 1 1 2), ny Alimizanda (1 1 2 1), ny Alakarabo (1 2 1 1), ny Renilaza (1 2 2 2), ny Alakaosy (2 1 1 1), ny Alaimora (2 1 2 2), ny Alibiavo (2 2 1 2) ary ny Alikisy (2 2 2 1).

Jereo koa[hanova | hanova ny fango]

Tahirin-kevitra azo anovozana[hanova | hanova ny fango]

Boky[hanova | hanova ny fango]

  • Chemillier, Marc, Denis Jacquet, Victor Randrianary & Marc Zabalia, 2005, "L'art des devins à Madagascar", Pour la science 47 : Mathématiques exotiques : 90-95.
  • Dandouau (André.), "Ny fahombiazan' ny sikidy" in Bulletin de l'Académie Malgache, Tananarive, 1908 (pp. 62-72).
  • Decary (Raymond), La divination malgache par le sikily, Paris, Publication du Centre Universitaire des Langues Orientales vivantes (Volume IX), 1970. ELIADE (Mircea), Le sacré et le profane, Paris, Gallimard, 1965.
  • Decary, Raymond, avec la collab. de Marcelle Urbain-Faublée, 1970, La Divination malgache par le Sikidy. Paris, Paul Geuthner.
  • Rabedimy (Jean François), Pratiques de divination à Madagascar ; Techniques du Sikily en Pays Sakalava Menabe, Travaux et Documentation de l’ORSTOM (N°51), PARIS, 1976
  • Russillon (Henri), "Le sikidy malgache" in Bulletin de l’Académie Malgache, (Vol VI), Tananarive, 1908-1909 (p.p. 115-162).
  • Sibree, James (June 1862). "Divination among the Malagasy, Together with Native Ideas as to Fate and Destiny". Folklore. 3 (2): 193–226.

Rohy ivelany[hanova | hanova ny fango]

Loharano sy fanamarihana[hanova | hanova ny fango]

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 et 1,16 "Sikidy", motmalgache.org
  2. ↑ "Taraiky", motmalgache.org
  3. ↑ "Asombola", motmalgache.org
  4. ↑ "Adabaraha", motmalgache.org
  5. ↑ "Alahasaty", motmalgache.org
  6. ↑ "Alotsimay", motmalgache.org
  7. ↑ "Alokola", motmalgache.org
  8. ↑ "Alohotsy", motmalgache.org
  9. ↑ "Adalo", motmalgache.org
  10. ↑ "Adalo", motmalgache.org
  11. ↑ "Alaimora", motmalgache.org
  12. ↑ "Alaimora", motmalgache.org
  13. ↑ "Alibeavy", motmalgache.org
  14. ↑ "Adimizana", motmalgache.org
  15. ↑ "Alikisy", motmalgache.org
  16. ↑ "Alakarabo", motmalgache.org
  17. ↑ "Betsivongo", motmalgache.org
  18. ↑ "Karija", motmalgache.org
  19. ↑ "Alakaosy", motmalgache.org
Hita tao amin'ny "https://mg.wikipedia.org/w/index.php?title=Sora-tsikidy_malagasy&oldid=1076873"